ŞEKER FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ
ŞEKER FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ
Dünya da şeker ihtiyacının %72 şeker kamışı ve mısır nişastasından, %28 şeker pancarından elde ediliyor. Yurdumuz ’da ise yıllardır şeker ihtiyacımız, şeker pancarından karşılanıyordu.Yıllık şeker ihtiyacımız 2,5 milyon ton olup, kişi başı yıllık 30-35 kilo şeker tüketilmektedir.
AB ülkelerinde nişasta bazlı şeker için ortalama %2 lik kota uygulanırken, Fransa ve Almanya’da %0,5- 0,9 civarında iken, ülkemizde bir ara % 15 nişasta bazlı şeker üretimine izin verilmiştir. Nişasta bazlı şeker üretimi ucuz olduğu için, gıda sanayiinde tatlandırıcı olarak, yoğun şekilde kullanılmaktadır.
Yüksek früktoz içeren mısır şurubu doğal değildir. Bu tatlandırıcılar alındığında, vücutta insülin salgısı olmaz. Şeker direk kana karışır. Bu sebeple diyabet, şişmanlık, tansiyon hastalığı, damar hastalıkları meydana gelir.
Kristal Şeker alındığında ise vücut insülin salgılar. İnsülin şekeri dengelemeye çalışır. Tokluk hissi oluşur. Kullanılması uygun olan şeker, kristal yani pancar şekeridir.
Yeni kabul edilen torba yasada mısır tatlandırıcısı olan, nişasta şekerine %5 kota getirilmiştir. Fakat ülkemiz ’de ihracat amaçlı kurulan nişasta şekeri fabrikalarının üretiminin ne kadarı ihraç oluyor, yoksa bir kısmı yurt içinde mi kullanılıyor, bu düşündürücü konudur. NBS fabrikalarına mısırın büyük kısmı Amerika’dan gelmektedir.
Mısır tatlandırıcısı üretimi fazla olup, piyasa da daha fazla kullanıldığında, kristal şekerin kullanımı azalmakta, şeker fabrikalarında stok oluşmaktadır. Bu sebeple fabrikalar, pancar alımını azaltmakta, bu durumda pancar üreticilerini zora sokmaktadır. Bizim üreticimiz zora girerken, yurt dışından mısır alınmaktadır!...
Pancardan şeker üretiminde ’de şu hususlar vardır. Yurdumuz ’da şekerin elde edilme yüzdesi en fazla olan pancarlar, İç Anadolu bölgesinde yetişmektedir. Bunun sebebi de bu bölge de gece ve gündüz sıcaklıklarının en fazla olduğu bölge olmasıdır. Bu bölge de rakım 1000 metre civarındadır. İç Anadolu bölgesinde bir kilo şeker, 90 kuruş civarında mal olmaktadır.
Sakarya tarafı çok yağış olduğundan, pancarlar iri olmakta, şeker elde etme yüzdesi düşmektedir. Dolayısı ile bu bilgede şeker yaklaşık iki liraya mal olmaktadır.
Doğu Anadolu bölgesinde, havaların soğuk olması sebebi ile pancarın yetişme mevsimi kısa olmakta, fabrika da üretim 1-2 ayda bitmekte, şekerin kilo su 5 liraya mal olmaktadır.
Bu durumda iç Anadolu bölgesi dışında pancar ekimi, pancardan şeker üretimi ekonomik olmamaktadır.
Şeker pancarından şekerin dışında alkol, ispirto, küspe elde edilmekte, hayvan yetiştiricilerinin yem ihtiyacı karşılanmaktadır. Ayrıca şeker fabrikaların atölyelerinde, şeker fabrikalarının ihtiyacı olan makine üretilebilmektedir.
Şeker fabrikaları tarımsal üretim, istihdam, fabrikalarda üretim ve sağladığı istihdam ile ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Ekonomik olan, ekonomiye katkısı olan şeker fabrikalarında özelleştirmeye gitmek doğru değildir.
NBS (Nişasta şekeri şurubu) üretimi kısıtlanmalı, insanımızın çeşitli hastalıklara yakalanması önlenmelidir. Batı ülkelerinde NBS şekeri üretimi yok denecek kadar azken, ülkemizde NBS tatlandırıcısı üretiminin %5 olması çok fazladır. İhracat yapmak üzere kurulan NBS fabrikalarının üretimi iyice denetlenmelidir. Basın ve yayın yolu ile nişastalı tatlandırıcıların zararları, halkımıza iyice anlatılmalıdır.
Mustafa Yolcu
26.03.2018