İskilipli Şeyhülislam Sunullah Efendi

Babası Kanuni'nin kazıaskeri Cafer efendi. Yenicami mahallesinde adına cami yaptırılmış. Oğlu Sunullah Efendi Şeyhülislamlıktan saray hadimlarının uğraşlarıile uzaklaştırılmış.


İskilipli Şeyhülislam Sunullah Efendi

O kadar dirayetli ve yetenekliydi ki “4 defa bu makama gitti-geldi”

Fatih’de Kadınlar  Pazarı’nın hemen girişinde bir cami vardı. Kırk Çeşme Hüsam Bey Camii. Bu caminin hemen yanında Osmanlı tarihinde önemli bir yere sahip olan Şeyhülislam Sunullah Efendi yatar. Diyeceksiniz ki Osmanlı’da birçok önemli şeyhülislamlar var. Bunun özelliği nedir?. Efendim, kendisinin dirayeti ve kararlarında taviz vermemesi sonucu tam  4 defa şeyhülislamlık makamına gitti-geldi. Üstelik 5 padişaha da hizmet etti. Kanuni Sultan Süleyman döneminde başladı,  II.Selim, III. Murat , III. Mehmet  ve Sultan I.Ahmet . Gitti, geldi ama  hiçbirinde de KÜSMEDİ. Evet, makama gelirken SEVİNMEDİ giderken de ÜZÜLMEDİ. Sadece söylediği şuydu: BEN İŞİMİ YAPIYORUM. Evet, bu ünlü Şeyhülislamla ilgili bilgiler kısaca şöyle:

DÜRÜST VE VAKARLIYDI
Tarihçi Selaniki, dürüstlüğünü çok takdir ettiği Sun’ullah Efendi’nin toplumun nizam ve intizamı için ısrarla üzerinde durduğu hususları etraflıca anlatır. Bunlar arasında vakıfların idaresindeki israfın, kadınların çarşı ve pazarlarda rastgele gezmelerinin önlenmesi, rüşvetin yasaklanması, saraylı kadın ve hadımların idareye müdahalelerine engel olunması , paranın değerinin korunması, bozulmuş olan ilmiye mesleğine çeki düzen verilmesi konuları öne çıkar.

CENAZE NAMAZINI “AZİZ MAHMUD HÜDAYİ HAZRETLERİ” KILDIRIYOR
Cafer Mustafa Sunullah Efendi İskilip’lidir. Kanuni Sultan Süleyman devrinin devlet adamlarından Anadolu Kazaskeri Cafer Efendi’nin oğludur. Babası Cafer Efendi ile şeyhülislam Ebussuud Efendi amcazade olup Ali Kuşçu’nun soyundan gelmişlerdir. Fatih Camii’nde Aziz Mahmud Hüdayl’nin kıldırdığı cenaze namazının ardından Kırkçeşme’de Hüsam Bey Mescidinde yol kenarına, daha önce vefat eden büyük oğlu Mehmet Çelebi’nin mezarı yanına defnedildi.

KENDİSİNİ İLME VAKFETMİŞTİ
Sunullah Efendi Ebussuud Efendi’den icazet almıştır. Sonra ilmiye sınıfının hiyerarşisi içinde ilerlemeye başlamıştır. 1569 yılında Beşiktaş’ta Hayrettin Paşa Medresesinde müderris olarak ile göreve başlamıştır. 1587 yılında Sultan III. Murat Medresesinde müderris olmuştur. Sonra 1589 yılında Bursa kadısı ve 1591 yılında İstanbul Kadısı görevlerini yapmıştır. 1591 yılında Anadolu Kazaskerliği ve 1592 yılında Rumeli Kazaskerliği yapmıştır. 1594 yılında Sultan III. Mehmet’in tahta çıkışından sonra emekli olmuştur. 1598 yılında Padişah tarafından 50 akçe zam ile taltif edilmiştir.

TOPLAM 4 DEFA ŞEYHÜLİSLAMLIK YAPTI
Sonra da dört kez toplam 5 yıl 7 ay 2 gün şeyhülislamlık makamında bulunmuştur. İlk defa şeyhülislamlığa 2 Ekim 1599 yılında Hoca Sadûddin Efendinin vefatı üzerine tayin edilmiştir. Ama Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa ile arasının açılması üzerine 2 Ağustos 1601’de tekrar emekli edilmiştir.

Hocasadettinzade Mehmet Çelebi Efendi yerine 4 Ocak 1603’de ikinci kez şeyhülislamlığa getirilmekle beraber bir ay sonra Yemişçi Hasan Paşa aleyhine ortaya çıkan sipahi isyanında Sunullah Efendi Yemişçi Hasan Paşa aleyhinde bir fetva verdiği için tekrar azledilmiştir.

Bu azilden sonra Sünnullah Efendi bir inziva hayatına çekilmiştir. Fakat 8 Eylül 1604’de kendine selef olan Ebülmeyamin Mustafa Efendi yerine 3. kez şeyhülislam görevine getirilmiştir. İki yıl sonra 28 Eylül 1606’de azledilmiş yerine Ebülmeyamin Mustafa Efendi tayin edilmiştir. 23 Kasım 1606’da dördüncü defa şeyhülislam yapılmıştır. Saray hadimlarının gayretleri ile bu görevden 5 Eylül 1608 azledilmiştir. Yıllık 750 akçe gelirle emekli yapılmıştır.